Kto nie może stosować diety keto i dlaczego?

Dieta ketogeniczna opiera się na radykalnym ograniczeniu węglowodanów na rzecz tłuszczów, przez co prowadzi do stanu ketozy i spalania tłuszczu jako głównego paliwa dla organizmu. Nie każdy może stosować dietę keto, gdyż w niektórych przypadkach stanowi ona poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Poniżej znajdziesz wyczerpującą odpowiedź na pytanie: kto nie może stosować diety keto i dlaczego? Wszystkie dane oparte są wyłącznie na wiarygodnych źródłach i aktualnej wiedzy medycznej.

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania diety ketogenicznej

Osoby chorujące na wątrobę, trzustkę lub nerki nie mogą stosować diety ketogenicznej. Choroby takie jak niewydolność wątroby, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, przewlekła choroba nerek, a także kamica dróg żółciowych lub nerek są bezwzględnym przeciwwskazaniem do przejścia na keto. U tej grupy pacjentów zaburzone są szlaki metaboliczne odpowiedzialne za rozkład tłuszczów i eliminację ciał ketonowych, co grozi poważnym pogorszeniem zdrowia, a nawet życiu[1][2][3][4][5][8].

Silnym przeciwwskazaniem są także wrodzone zaburzenia metabolizmu tłuszczów związane z deficytami enzymatycznymi, na przykład deficyt karnityny czy transferazy karnitynopalmitynowej. W tej sytuacji organizm nie jest w stanie poprawnie rozkładać kwasów tłuszczowych, co może prowadzić do akumulacji toksycznych metabolitów oraz rozwoju groźnej kwasicy metabolicznej[4][5].

Na liście bezwzględnych przeciwwskazań znajduje się również cukrzyca typu 1. U osób chorujących na ten typ cukrzycy ryzyko rozwoju niebezpiecznej kwasicy ketonowej jest bardzo wysokie. Poza tym dieta ketogeniczna zaburza kontrolę poziomu glukozy przy niestabilnej produkcji insuliny i może prowadzić do zagrażających życiu powikłań[1][2][4][5][8].

Okoliczności wymagające szczególnej ostrożności lub unikania diety keto

Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie powinny stosować diety keto. Dzieje się tak ze względu na szczególnie wysokie zapotrzebowanie na węglowodany, witaminy i składniki mineralne w tych okresach. Ograniczenie węglowodanów oraz niektórych ważnych mikroelementów (m.in. kwasu foliowego) wiąże się z ryzykiem powstania niedoborów ważnych dla prawidłowego rozwoju płodu i dziecka[1][2][3].

Unikać diety keto powinny także osoby z chorobami serca oraz ze skłonnością do hipoglikemii, czyli nagłego spadku poziomu cukru we krwi. Dieta bogata w tłuszcze może wpływać niekorzystnie na profil lipidowy oraz przeciążać serce, zwłaszcza u osób z istniejącą chorobą wieńcową czy niewydolnością krążenia[1][2][7][8].

Pacjenci z zaburzeniami hormonalnymi oraz zaburzeniami odżywiania również nie powinni podejmować restrykcyjnej diety ketogenicznej. U osób z chorobami o podłożu psychicznym (na przykład anoreksja, bulimia), zmiany reżimu żywieniowego mogą pogłębić problem zdrowia psychicznego. Natomiast u osób z zaburzeniami hormonalnymi dieta keto może istotnie wpływać na poziom hormonów, prowadząc przykładowo do łysienia androgenowego u kobiet poprzez podniesienie poziomu androgenów[1][7].

Mechanizmy ryzyka i możliwe powikłania

Podstawowym wymogiem stosowania diety keto jest prawidłowe funkcjonowanie wątroby, trzustki i nerek. Wątroba uczestniczy w syntezie i metabolizmie ciał ketonowych – to ona odpowiada za zamianę tłuszczów w ketony wykorzystywane następnie jako źródło energii. Choroby i uszkodzenia tego narządu powodują akumulację toksyn i zaburzenia metaboliczne[3][4].

Równie krytyczna jest sprawność trzustki, która odpowiada za produkcję enzymów trawiennych niezbędnych do rozkładu tłuszczów. W przypadku jej niewydolności dieta ketogeniczna prowadzi do upośledzenia trawienia, dolegliwości żołądkowo-jelitowych oraz powikłań metabolicznych[1][4].

Nerki natomiast eliminują z organizmu nadmiar związków powstałych w wyniku przemiany tłuszczów oraz wspierają utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Nawet częściowe upośledzenie funkcji nerek skutkuje ryzykiem kwasicy i zatrucia metabolitami, co jest szczególnie niebezpieczne w stanie przewlekłej niewydolności lub kamicy nerkowej[4][5].

Genetyczne i metaboliczne przeciwwskazania

Istnieją również wrodzone zaburzenia genetyczne metabolizmu tłuszczów, które wykluczają stosowanie diety ketogenicznej. Ideą ketozy jest rozkładanie kwasów tłuszczowych i produkcja ketonów. U osób z deficytem enzymów takich jak karnityna czy transferaza karnitynopalmitynowa proces ten nie zachodzi prawidłowo, dochodzi więc do nagromadzenia toksycznych metabolitów, zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej oraz ryzyka rozwoju ostrych powikłań zdrowotnych, włącznie z kwasicą metaboliczną[4][5].

Podobne ryzyko dotyczy pacjentów z chorobami mitochondrialnymi oraz innymi zaburzeniami przebiegu cyklu przemian tłuszczów. Schorzenia te należą do kategorii rzadkich, ale jeśli występują, dieta ketogeniczna staje się potencjalnie śmiertelna nawet po krótkim czasie od wprowadzenia[4][5].

Dieta keto a wybrane stany kliniczne — co mówią badania?

Niektóre aktualne badania wskazują, że dieta ketogeniczna może być bezpiecznie stosowana pod kontrolą lekarza u wybranych osób z padaczką lekooporną oraz niektórymi chorobami neurologicznymi czy metabolicznymi. Jednak w każdej z tych sytuacji żywienie realizowane jest pod ścisłą kontrolą medyczną i wyłącznie po wykluczeniu wszystkich wspomnianych przeciwwskazań[6].

W praktyce klinicznej nie wolno stosować diety ketogenicznej samodzielnie, bez konsultacji z lekarzem, szczególnie przy współistniejących chorobach metabolicznych, neurologicznych lub autoimmunologicznych. Nawet pozorne przeciwwskazania takie jak łagodna hipoglikemia wymagają analizowania przypadku indywidualnie. Dieta ketogeniczna, choć skuteczna w niektórych schorzeniach, nie jest rozwiązaniem uniwersalnym i zawsze musi być poprzedzona specjalistyczną oceną stanu zdrowia[6].

Podsumowanie

Dieta ketogeniczna to rozwiązanie żywieniowe wymagające nie tylko dużej wiedzy, lecz przede wszystkim bezwzględnego przestrzegania przeciwwskazań medycznych. Najważniejsze ograniczenia to choroby narządów biorących udział w metabolizmie tłuszczów (wątroba, trzustka, nerki), dziedziczne zaburzenia enzymatyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia odżywiania, ciąża oraz okres karmienia piersią. Niekontrolowane wdrożenie diety keto w tych przypadkach niesie realne ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych — od zaburzeń metabolicznych po zagrażające życiu powikłania[1][2][3][4][5][7][8].

Źródła:

• [1] https://afterfit-catering.pl/blog/dieta-keto-przeciwwskazania/
• [2] https://www.medistore.com.pl/a/dieta-ketogeniczna-na-czym-polega-zasady-wady-i-zalety
• [3] https://dietly.pl/blog/dieta-keto-dla-kogo-jest-odpowiednia
• [4] https://mojcatering.com.pl/blog/przeciwwskazania-do-diety-keto-kto-nie-powinien-stosowac-tej-opcji-zywieniowej/
• [5] https://dieta-ketogenna.pl/baza-wiedzy/przeciwskazania-do-diety-ketogennej/
• [6] https://www.aptelia.pl/czytelnia/a696-Dieta_ketogeniczna__zasady_przykladowe_posilki_przeciwwskazania
• [7] https://beketo.pl/dieta-keto-przeciwskazania/
• [8] https://www.wygodnadieta.pl/blog/dieta-ketogeniczna-przeciwwskazania-kto-nie-powinien-stosowac