Jak rozpoznać zapalenie stożka rotatorów i jego objawy?

Zapalenie stożka rotatorów jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu barku u dorosłych. Stan ten obejmuje grupę kluczowych mięśni i ścięgien stabilizujących staw barkowy i manifestuje się charakterystycznymi objawami, które mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie oraz prowadzić do przewlekłych problemów z ramieniem [1][2].

Co to jest stożek rotatorów?

Stożek rotatorów tworzy grupa czterech mięśni, czyli nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy oraz podłopatkowy. Odpowiadają one za ruchy rotacyjne i unoszenie ramienia, ale również za stabilizację całego stawu barkowego [4]. Zapalenie tej struktury rozwija się przede wszystkim wskutek przeciążenia, mikrourazów lub nagłych urazów, co skutkuje stanem zapalnym a czasem nawet uszkodzeniem lub rozerwaniem ścięgien [1][2][3].

Najważniejsze objawy zapalenia stożka rotatorów

Najbardziej charakterystycznym i jednocześnie pierwszym symptomem jest ból barku. Odczuwalny jest zarówno w trakcie ruchu, jak i w nocy, uniemożliwiając spokojny sen [1][2][3]. Miejsce bólu lokalizuje się najczęściej w okolicy przedniej lub bocznej ramienia, czasem promieniując do łokcia lub przedramienia [1][2][3]. Kolejnym objawem jest ograniczenie ruchomości stawu barkowego oraz jego sztywność, co utrudnia wykonywanie prostych czynności dnia codziennego, takich jak podnoszenie ręki, czesanie czy ubieranie się [1][2][4]. W zaawansowanym stadium dochodzi do osłabienia siły mięśniowej i trudności z wykonywaniem ruchów rotacyjnych [1][2][3].

Wielu pacjentów skarży się także na uczucie trzaskania lub krepitacji w barku podczas ruchów. Są one efektem nieprawidłowej pracy ścięgien, najczęściej związanej z obecnością zwapnień [1][2][3][4]. W przypadku postaci wapniejącej dochodzi do odkładania się złogów wapnia w obrębie ścięgien, co manifestuje się ostrzejszym bólem, nasilonym ograniczeniem ruchomości oraz jest uwidaczniane w badaniu RTG [1]. Przy ostrych lub już przewlekłych stanach zapalnych pojawiają się także objawy miejscowe: zaczerwienienie, obrzęk i podwyższone ucieplenie okolicy barku [2][4].

Jak rozpoznać zapalenie stożka rotatorów?

Podstawą rozpoznania są objawy kliniczne oraz dokładne badanie fizykalne wykonywane przez lekarza. W trakcie badania istotna jest ocena lokalizacji i nasilenia bólu, zakresu ruchomości stawu, siły mięśniowej oraz ewentualnych krepitacji [1][2]. Potwierdzeniem diagnozy są badania obrazowe, takie jak USG, rezonans magnetyczny oraz RTG. RTG jest szczególnie przydatne w przypadku podejrzenia wapniejącego zapalenia, wykazując obecność złogów wapnia w obrębie ścięgien [1][5].

Mechanizm powstawania zapalenia i wpływ na codzienność

Zapalenie stożka rotatorów rozwija się w wyniku kumulacji mikrourazów, przeciążeń lub pojedynczego urazu, prowadząc do miejscowych stanów zapalnych i stopniowego uszkodzenia struktur biorących udział w ruchu barku [1][2][3]. W efekcie pojawiają się bóle najintensywniej odczuwalne podczas ruchów takich jak unoszenie i rotacja ramienia. Dalszy rozwój choroby prowadzi do ograniczeń ruchowych i usztywnienia, na które wpływają zarówno dolegliwości bólowe, jak i włóknienie lub zwapnienie zajętych tkanek ścięgnistych [1][3][4].

Kolejnym etapem jest postępujące osłabienie mięśni obręczy barkowej. Przyczyną tego procesu jest przede wszystkim obniżona aktywność chorego barku, co sprzyja zanikom mięśniowym oraz ogólnej niestabilności stawu [1][2][3]. Objawy zapalenia stożka rotatorów istotnie wpływają na zdolność do wykonywania prac domowych, zawodowych oraz rehabilitację i wysiłek fizyczny. Poważna część pacjentów – ponad 50% – deklaruje trudności ze snem oraz wykonywaniem codziennych czynności [1][2].

Wapniejące zapalenie stożka rotatorów – szczególne objawy

Jednym z typów zapalenia jest wapniejące zapalenie stożka rotatorów, w którym w obrębie ścięgien odkładają się złogi wapnia [1]. Zmiany te potwierdzają się w badaniu RTG. U pacjentów z tą odmianą dolegliwości bólowe są często gwałtowne, ruchomość barku mocno ograniczona a dolegliwościom mogą towarzyszyć intensywne krepitacje [1]. Leczenie postaci wapniejącej jest uzależnione od zaawansowania zmian i opiera się na metodach zachowawczych, a w razie nieskuteczności – na zabiegach chirurgicznych [1][5].

Diagnostyka i leczenie stanu zapalnego stożka rotatorów

Diagnostyka opiera się na badaniu lekarskim i obrazowaniu: USG pozwala na ocenę struktury ścięgien, rezonans magnetyczny na zobrazowanie stopnia uszkodzeń a RTG na potwierdzenie obecności zwapnień [1][5]. W zależności od zaawansowania choroby wybierane są różne metody leczenia. Najczęściej stosuje się metody zachowawcze, takie jak rehabilitacja, fizjoterapia i leki przeciwzapalne [1][2][5]. W przypadku niepowodzenia leczenia farmakologicznego i rehabilitacji przez około 6 miesięcy rozważa się zabieg chirurgiczny [5].

Leczenie operacyjne jest zarezerwowane dla przewlekłych lub zaawansowanych przypadków z dużym uszkodzeniem ścięgien i brakiem efektów terapii zachowawczej [5].

Podsumowanie – jak rozpoznać i jakie są objawy?

Rozpoznanie zapalenia stożka rotatorów sprowadza się do określonych objawów: ból podczas ruchu i w nocy, ograniczenie ruchomości, osłabienie siły mięśniowej oraz uczucie trzaskania w barku [1][2][3][4]. Warto zwrócić szczególną uwagę na pogłębiające się trudności z podnoszeniem i rotowaniem kończyny oraz postępujące ograniczenia funkcjonalne w codziennych czynnościach [1][2]. Szybkie postawienie diagnozy oraz wdrożenie indywidualnie dobranej terapii stanowią podstawę powrotu do pełnej sprawności stawu barkowego.

Źródła:

• [1] https://skowronmed.pl/wapniejace-zapalenie-stozka-rotatorow-przyczyny-objawy-i-leczenie/
• [2] https://orto.pl/blog/uszkodzenie-stozka-rotatorow-objawy-przyczyny-leczenie/
• [3] https://werakso.pl/uszkodzenie-stozka-rotatorow-przyczyny-objawy-i-rehabilitacja/
• [4] https://www.doz.pl/czytelnia/a15481-Stozek_rotatorow__gdzie_sie_znajduje_i_jakie_pelni_funkcje_Przyczyny_objawy_leczenie_uszkodzenia_stozka_rotatorow
• [5] https://polecanyortopeda.pl/uszkodzenie-stozka-rotatorow-przyczyny-leczenie-zachowawcze-i-operacyjne-cena/