Ile trzeba pić alkoholu żeby uszkodzić wątrobę i czy każdy jest narażony?

Uszkodzenie wątroby przez alkohol może nastąpić nawet przy małych dawkach spożywanego alkoholu. Nie istnieje całkowicie bezpieczna ilość alkoholu – każda, nawet niewielka dawka wiąże się z ryzykiem dla tego narządu, choć nie u wszystkich ryzyko to jest jednakowe i zależy od licznych czynników indywidualnych [8][10].

Dlaczego każda dawka alkoholu jest ryzykowna?

Już pierwsza porcja alkoholu zmusza wątrobę do intensywnej pracy. Alkohol jest metabolizowany w wątrobie do toksycznych produktów, takich jak acetaldehyd. Powoduje to uszkodzenie komórek, wywołuje stany zapalne i może prowadzić do bliznowacenia narządu [3]. Ryzyko uszkodzeń rośnie wraz z dawką i częstotliwością picia, ale nie da się jednoznacznie określić poziomu zupełnie bezpiecznego [8][10].

Ile alkoholu prowadzi do uszkodzenia wątroby?

Według wytycznych europejskich, aby zminimalizować ryzyko uszkodzenia wątroby, mężczyźni powinni ograniczyć dzienne spożycie do 2 jednostek alkoholu (20 g etanolu), a kobiety do 1 jednostki (10 g etanolu). Jedna jednostka równa się na przykład 250 ml piwa, 100 ml wina lub 30 ml wódki [6]. Nawet te ilości nie są całkowicie bezpieczne, a osoby z chorobami wątroby powinny unikać alkoholu całkowicie [6].

Nadmierne i regularne picie powyżej 80 g etanolu dziennie (co odpowiada ok. 2 litrom piwa, 1 litrowi wina, 5–6 drinkom) prowadzi do gwałtownego wzrostu ryzyka wystąpienia stłuszczenia, zapalenia, marskości i nowotworów wątroby [5][6][7].

Kto jest najbardziej narażony na uszkodzenie wątroby przez alkohol?

Kobiety są szczególnie podatne na toksyczne działanie alkoholu. U nich rozwój uszkodzeń następuje szybciej nawet przy niższych dawkach niż u mężczyzn [5]. Oprócz tego ogromne znaczenie mają czynniki genetyczne oraz choroby współistniejące takie jak cukrzyca typu 2 czy wirusowe i inne przewlekłe choroby wątroby, które wielokrotnie zwiększają indywidualną podatność na szkodliwy wpływ alkoholu [4][6].

Istotny jest także sposób picia – tzw. binge drinking (okazjonalne spożywanie dużych ilości alkoholu) uchodzi za bardziej szkodliwy niż regularne, umiarkowane spożycie [4].

Czy każdy jest narażony na uszkodzenie wątroby przez alkohol?

Badania potwierdzają, że nie każda osoba regularnie pijąca nadmierne ilości alkoholu rozwinie chorobę wątroby. Do poważnych uszkodzeń dochodzi u około 1/3 osób mocno nadużywających alkoholu [4]. Oznacza to, że indeks ryzyka zależy od predyspozycji genetycznych, stanu zdrowia oraz stylu życia. Jednak żadna ilość alkoholu nie jest w pełni bezpieczna dla nikogo i nie sposób jednoznacznie przewidzieć, u kogo rozwinie się nieodwracalne uszkodzenie [4].

Mechanizmy uszkodzenia wątroby przez alkohol

Kluczową rolę odgrywa tu metabolizm alkoholu: wątroba rozkłada alkohol do acetaldehydu, który działa toksycznie, prowadząc do uszkodzenia komórek, przewlekłego stanu zapalnego i nadmiernego odkładania włóknistej tkanki (fibrozy). Skutkiem długotrwałych zaburzeń jest powstanie marskości wątroby oraz zwiększone ryzyko raka tego narządu [3][6].

Alkoholowa choroba wątroby zwykle przebiega przez trzy etapy: stłuszczenie, zapalenie i marskość [3][6]. Jeśli picie alkoholu zostaje przerwane na pierwszym etapie, często możliwe jest odwrócenie uszkodzeń. Przewlekłe i ciężkie nadużywanie przekreśla jednak szanse na regenerację wątroby [3].

Co robić, by zminimalizować ryzyko?

Podstawowym zaleceniem, które skutecznie ogranicza ryzyko uszkodzeń wątroby, jest całkowita abstynencja. U osób zdrowych ograniczenie alkoholu do maksymalnie 1–2 jednostek etanolu dziennie nie eliminuje jednak ryzyka całkowicie [6]. Kluczowe jest prowadzenie zdrowego trybu życia, odpowiednia dieta oraz unikanie jakichkolwiek ilości alkoholu w przypadku chorób wątroby czy innych schorzeń zwiększających podatność na toksyczne działanie alkoholu [5][6].

Alkohol to najczęstsza przyczyna chorób wątroby w krajach rozwiniętych i eliminacja lub istotne ograniczenie jego spożycia to najskuteczniejsza metoda zapobiegania tym schorzeniom [6].

Podsumowanie – ilość alkoholu a ryzyko uszkodzenia wątroby

Nie istnieje dawka alkoholu, która byłaby całkowicie bezpieczna dla wątroby. Każda ilość wiąże się z określonym ryzykiem, które wyraźnie rośnie przy regularnym i nadmiernym spożyciu oraz w przypadku występowania czynników zwiększających podatność na toksyczne działanie alkoholu. Kobiety, osoby z chorobami metabolicznymi i współistniejącymi, osoby starsze oraz z predyspozycjami genetycznymi są grupą wymagającą szczególnej ostrożności. Absolutnie kluczowe jest, by osoby z już istniejącym uszkodzeniem wątroby abstynowały od alkoholu całkowicie [5][6].

Źródła:

• [1] https://zywienie.medonet.pl/zdrowe-odzywianie/zasady-zdrowego-odzywiania/jaka-ilosc-alkoholu-jest-bezpieczna-dla-watroby-lekarze-policzyli-ile-mozna-wypic/0p9c34s
• [2] https://www.medonet.pl/psyche/uzaleznienia,ktory-alkohol-jest-najgorszy-dla-watroby–lekarz-wskazuje-na-wazny-czynnik,artykul,52264169.html
• [3] https://aptekapuls.pl/blogs/304_jakie-sa-skutki-picia-alkoholu-dla-watroby.html
• [4] https://www.pap.pl/aktualnosci/ciekawe-badania-dotyczace-alkoholu-nie-ilosc-lecz-sposob-picia-ma-kluczowy-wplyw-na
• [5] https://www.medonet.pl/narodowy-test-zdrowia-polakow/zyj-zdrowiej,8-najgorszych-produktow-dla-watroby–bardzo-jej-szkodza,artykul,35275106.html
• [6] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50966,alkoholowe-choroby-watroby
• [7] https://zywienie.medonet.pl/produkty-spozywcze/napoje/najgorsze-alkohole-dla-watroby/ybgk8n7
• [8] https://galmedic.pl/wplyw-alkoholu-na-watrobe-czyli-co-nalog-robi-z-nasza-watroba/
• [9] https://diag.pl/pacjent/artykuly/poalkoholowe-uszkodzenie-watroby-jak-je-rozpoznac/
• [10] https://portal.abczdrowie.pl/szkodza-juz-male-dawki-jest-jeszcze-bardziej-toksyczny-dla-watroby-niz-byl-kiedys/7135426529471072a