Co zrobić przy skręceniu kostki żeby nie pogorszyć urazu?

Skręcenie kostki to częsty uraz, który może prowadzić do trwałych powikłań, jeśli nie zostanie prawidłowo potraktowany już w pierwszych minutach po zdarzeniu. Najważniejsze jest natychmiastowe zastosowanie odpowiednich kroków pierwszej pomocy, by nie pogorszyć urazu oraz uniknąć przewlekłych problemów ze stawem skokowym. W poniższym artykule przedstawiono wyczerpujące i szczegółowe wskazówki, jak postępować przy skręceniu kostki, aby ograniczyć ryzyko komplikacji i przyspieszyć powrót do pełnej sprawności.

Najważniejsze zasady pierwszej pomocy przy skręceniu kostki

W przypadku skręcenia kostki należy natychmiast przerwać aktywność i usunąć obuwie oraz skarpetkę, by nie utrudniać ewentualnego narastania obrzęku oraz umożliwić właściwą ocenę urazu [1][3]. Kluczowe są cztery podstawowe czynności: unieruchomienie, chłodzenie, uniesienie kończyny oraz odpoczynek [1][2][4].

Unieruchomienie stawu za pomocą bandaża elastycznego lub stabilizatora ma na celu szybkie ograniczenie ruchu oraz stabilizację struktur więzadłowych, co minimalizuje ryzyko pogłębienia urazu [1][2][4]. Nie należy jednak ściskać bandażem palców — ich naturalny kolor i temperatura pozwalają sprawdzić, czy nie doszło do zaburzeń krążenia. Następnie należy rozpocząć chłodzenie przez przyłożenie zimnego okładu bezpośrednio na kostkę, co redukuje obrzęk i ból. Okład trwa 15–20 minut i należy powtarzać go co 2–3 godziny w pierwszych 48 godzinach po urazie [1][4].

Kolejnym ważnym aspektem jest uniesienie kończyny – noga powinna znajdować się około 15 cm powyżej poziomu serca, aby usprawnić odpływ krwi i limfy oraz ograniczyć powstawanie obrzęku [1]. Odpoczynek umożliwia szybkie wyciszenie stanu zapalnego i zmniejsza dolegliwości bólowe. Żadnym sposobem nie wolno samodzielnie nastawiać stawu, bo może to doprowadzić do poważniejszych powikłań [3].

Czego unikać, by nie pogłębić urazu

Aby nie pogorszyć urazu, należy bezwzględnie unikać dalszego obciążania uszkodzonej kończyny [1][3]. Każdy dodatkowy ruch może spowodować dalsze rozciąganie lub zerwanie więzadeł i zwiększyć ryzyko trwałych problemów ze stawem. Nie wolno także ogrzewać okolicy urazu, masować ani stosować zbyt ciasnych opatrunków, które mogą zaburzyć krążenie.

Pod żadnym pozorem nie powinno się podejmować prób samodzielnego nastawiania stawu – takie działania grożą poważnymi urazami struktur wewnętrznych, nerwów lub naczyń krwionośnych, i mogą pogłębić wyjściowy uraz [3].

Kiedy i dlaczego konieczna jest konsultacja medyczna?

W przypadku nasilenia bólu, nasilających się objawów obrzęku, trudności w obciążaniu kończyny, pojawienia się sinicy, deformacji stawu lub objawów zaburzeń krążenia (np. zdrętwienie, bladość palców, zimno) niezbędna jest konsultacja z lekarzem lub wizyta na SOR [1][2][3]. Samodzielna ocena urazu, szczególnie przy silnych dolegliwościach, niesie ryzyko nieprawidłowego rozpoznania i pominięcia poważniejszych uszkodzeń kości lub struktur miękkich stawu.

Prawidłowa pierwsza pomoc i szybka diagnostyka zmniejszają ryzyko późniejszego rozwoju przewlekłej niestabilności stawu skokowego, która według badań obejmuje aż 20–40% pacjentów po źle leczonych skręceniach [1][3].

Pozostałe zalecenia dotyczące postępowania po skręceniu kostki

Aktualne rekomendacje obejmują stosowanie nowoczesnych bandaży elastycznych lub specjalistycznych stabilizatorów kostki, które pozwalają na dokładniejszą i komfortową stabilizację stawu w warunkach domowych [4]. Zawsze jednak należy pamiętać, aby opatrunek nie utrudniał krążenia.

Po ustąpieniu ostrych objawów bólowych niezbędna staje się rehabilitacja – wzmacnianie mięśni i odbudowa stabilności stawu. Właściwe postępowanie od początku urazu wiąże się z pełniejszym i szybszym powrotem do sprawności oraz mniejszym ryzykiem przewlekłych następstw [1][4].

Podsumowanie – co zrobić, by nie pogorszyć skręcenia kostki?

Najszybciej po urazie należy:

• Zatrzymać aktywność i zdjąć obuwie oraz skarpetkę [1][3]
• Unieruchomić staw za pomocą bandaża elastycznego, nie uciskając palców [1][2][4]
• Chłodzić okolicę urazu przez 15–20 minut co 2–3 godziny, przez pierwsze 48 godzin [1][4]
• Unosić kończynę ponad poziom serca (ok. 15 cm) [1]
• Unikać samodzielnego nastawiania oraz dalszego obciążania kończyny [3]
• Skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy są intensywne, pojawiają się zaburzenia krążenia lub nie można obciążać nogi [1][2][3]

Stosując się do powyższych zasad, znacząco zmniejszamy szanse na pogłębianie urazu i ryzyko powikłań. Wczesna i właściwa reakcja to najskuteczniejszy sposób na szybki powrót do zdrowia oraz uniknięcie długotrwałej niestabilności stawu skokowego.

Źródła:

• [1] https://puromed.pl/skrecenie-stawu-skokowego-od-a-do-z-czyli-co-robic-po-skreceniu-kostki/
• [2] https://pcrm.com.pl/skrecenia-kostki/
• [3] https://twojratownik.pl/pierwsza-pomoc-przy-skreceniach/
• [4] https://medycznemarki.pl/blog/skrecenie-stawu-skokowego-pierwsza-pomoc-krok-po-kroku/