Czy można brać antybiotyk bez probiotyku i czy to bezpieczne?

Czy można brać antybiotyk bez probiotyku i czy to bezpieczne? To pytanie zadaje sobie wielu pacjentów rozpoczynających leczenie antybiotykowe. Odpowiedź brzmi: można, ale nie zawsze jest to zalecane, ponieważ antybiotyki niszczą zarówno bakterie chorobotwórcze, jak i te korzystne, co może wywołać niepożądane skutki uboczne, jak biegunka poantybiotykowa i zaburzenia pracy jelit [1][3].

Jak działają antybiotyki oraz probiotyki?

Antybiotyki skutecznie zwalczają infekcje bakteryjne, ale ich działanie nie jest selektywne – oprócz niszczenia szkodliwych bakterii, zaburzają strukturę i liczebność naturalnej mikroflory w jelitach [1]. W efekcie pacjent może odczuć m.in. bóle brzucha czy biegunkę, które są konsekwencją zachwiania równowagi bakteryjnej [1].

Probiotyki zawierają specjalnie wyselekcjonowane, żywe kultury bakterii (np. Lactobacillus, Bifidobacterium), mające na celu odbudowę i wsparcie osłabionej flory jelitowej [1][3][4]. Działają przez kolonizowanie przewodu pokarmowego korzystnymi drobnoustrojami, które konkurują z patogenami o miejsce i składniki odżywcze, redukując ryzyko dalszych komplikacji zdrowotnych [4].

Czy stosowanie probiotyku jest konieczne podczas antybiotykoterapii?

Nie każdy pacjent wymaga osłony probiotycznej podczas antybiotykoterapii. Zaleca się ją przede wszystkim w przypadku antybiotyków o szerokim spektrum działania, długotrwałego leczenia, osób o osłabionej odporności, hospitalizowanych, dzieci oraz osób starszych [3]. Te grupy mają wyższe ryzyko zaburzeń mikrobioty i rozwoju biegunek poantybiotykowych [3].

Probiotyki nie są konieczne u wszystkich pacjentów, szczególnie przy krótkotrwałej terapii antybiotykami wąskiego spektrum działania [3]. Każdorazowo decyzja o wdrożeniu probiotyków powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb, rodzaju leku i stanu zdrowia pacjenta [3].

Potencjalne ryzyka związane z probiotykami

Choć bezpieczeństwo probiotyków jest oceniane jako wysokie, mogą wystąpić niepożądane skutki, szczególnie u osób z poważnymi defektami odporności lub ciężkimi chorobami przewlekłymi [4]. Zarejestrowano sporadyczne przypadki infekcji związanych ze szczepami probiotycznymi – ich odsetek jest jednak bardzo niski (np. bakterie Lactobacillus odpowiadały za jedynie 0,02% bakteriemii szpitalnych) [4].

Jednocześnie badania wykazały, że niektóre szczepy probiotyków w tabletkach mogą wręcz wydłużać czas regeneracji naturalnej mikroflory jelitowej po antybiotykoterapii nawet o kilka miesięcy oraz wywoływać działania niepożądane u wybranych osób [2]. Dlatego stosowanie probiotyku powinno być skonsultowane z lekarzem, szczególnie gdy dotyczy pacjentów z osłabioną odpornością lub obciążeniami zdrowotnymi [4].

Naturalne sposoby na odbudowę mikroflory

Naturalną alternatywą lub uzupełnieniem dla probiotyków mogą być produkty fermentowane, takie jak kefir, jogurt czy kiszonki, które wspierają odbudowę korzystnej mikrobioty po farmakoterapii [2]. Warto również dbać o zrównoważoną dietę i zdrowy tryb życia, co ma pozytywny wpływ na proces regeneracji flory bakteryjnej po leczeniu [2].

Podsumowanie: czy można brać antybiotyk bez probiotyku?

Można przyjmować antybiotyk bez probiotyku, ale w określonych sytuacjach wiąże się to z większym ryzykiem zaburzenia mikroflory jelitowej, co może prowadzić do biegunek i innych dolegliwości trawiennych [1][3]. Stosowanie probiotyków jest szczególnie zalecane w grupie pacjentów o podwyższonym ryzyku powikłań, lecz nie jest obowiązkowe dla wszystkich [3]. Dobór odpowiedniej strategii powinien uwzględniać rodzaj antybiotyku, czas leczenia oraz indywidualne czynniki zdrowotne. W określonych przypadkach probiotyki mogą być niezalecane, a ich stosowanie wymaga konsultacji medycznej [2][4].

Warto rozważyć zarówno farmakologiczne, jak i naturalne metody wsparcia mikrobioty, podejmując decyzję świadomie i po uzgodnieniu z lekarzem [2][3].

Źródła:

1. https://apteczkadziecka.pl/Czy-mozna-brac-antybiotyk-bez-oslony-blog-pol-1669709398.html
2. https://zdrowie.pap.pl/wywiady/byc-zdrowym/uwaga-na-probiotyki-niektorym-chorym-moga-powaznie-szkodzic
3. https://diag.pl/pacjent/artykuly/oslona-po-antybiotyku-czy-nalezy-ja-brac/
4. https://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/Biuletyn/biuletyn-npoa-2015_1.pdf